Recenzja publikacji: Dziekanaty w procesie zmian

Recenzja publikacji: Dziekanaty w procesie zmian

Jako nowo zatrudniony pracownik Dziekanatu Studium Magisterskiego SGH lekturę Dziekanatów w procesie zmian potraktowałam jako źródło wiedzy na temat środowiska, w którym pracę właśnie rozpoczynam. Już na wstępie moją uwagę zwróciły dwa fakty, dzięki którym tak cenna publikacja mogła powstać: utworzenie Stowarzyszenia Forum Dziekanatów oraz zaangażowanie jego założycielek dr hab. Katarzyny Górak-Sosnowskiej oraz dr Renaty Pajewskiej-Kwaśny, które pełniąc funkcję prodziekanów również identyfikują siebie jako „panie z dziekanatu”. Myślę, że dzięki takiemu podejściu, o czym zresztą pisze Katarzyna Kłopotowska w części pt. Baza dobrych praktyk, możliwe jest osiągnięcie porozumienia między pracownikami różnych szczebli i różnych jednostek uczelni oraz wspólne działanie w celu jak najlepszego zrozumienia problemów i znalezienia rozwiązań dyskusyjnych kwestii dotyczących funkcjonowania dziekanatów.

Publikacja podzielona została na trzy części: Część 1: Dziekanat w strukturze uczelni, Część 2: Zarządzanie pracą w dziekanacie oraz Część 3: Uwarunkowania prawne pracy dziekanatu. W każdej części znajdują się artykuły napisane głównie przez pracowników naukowych oraz kierowników jednostek różnych uczelni mających doświadczenie w pełnieniu funkcji związanej z zarządzaniem procesem obsługi studentów. Dodatkowo w publikacji zamieszczona została Baza dobrych praktyk, Nota o autorach poszczególnych rozdziałów oraz informacje na temat Ogólnopolskiego Forum Dziekanatów oraz Stowarzyszenia Forum Dziekanatów.

Część 1: Dziekanat w Strukturze Uczelni to część poświęcona komunikacji oraz jakości, czyli czynnikom niezbędnym do właściwego funkcjonowania dziekanatów. Ta część ze względu na jej problematykę zainteresowała mnie jako pracownika administracyjnego dziekanatu najbardziej, dlatego postanowiłam krótko opisać poszczególne jej rozdziały polecając jednocześnie przeczytanie ich wszystkim osobom, których praca związana jest choćby pośrednio z funkcjonowaniem dziekanatów.

W rozdziale zatytułowanym Dziekanat w przestrzeni instytucjonalnej uniwersytetu – w stronę komunikacji symetrycznej Radosław Sojak przedstawia dziekanaty jako miejsca największej ilości obiegów komunikacyjnych, dzięki którym można wymieniać się wiedzą o funkcjonowaniu uczelni i doświadczeniami dotyczącymi dobrych praktyk. W rozdziale Jakość w sektorze nauki i szkolnictwa wyższego Jakub Brdulak przedstawia problemy związane z zarządzaniem jakością szkolnictwa wyższego oraz porównuje wytyczne ESG z rozwiązaniami stosowanymi w programie CEMS realizowanym w Szkole Głównej Handlowej. Rozdział Sposoby skutecznej komunikacji ze studentami, którego autorem jest Henryk Mruk, opisuje proces komunikacji z perspektywy psychologicznej i podaje wiele cennych rad, które można wykorzystać w sytuacjach stanowiących wyzwanie dla pracowników dziekanatów. Artykuł zwraca uwagę na zmiany w kulturze kolejnych pokoleń i to, jak zrozumienie sposobów komunikowania się generacji Z może ułatwić pracę pań (i panów) z dziekanatu. Tekst wskazuje też jak rozwój osobisty pracownika może skutkować poprawą jakości komunikacji ze studentem. Zasady współpracy administracji centralnej z dziekanatami na przykładzie Politechniki Warszawskiej autorstwa Anny Stoczkiewicz oraz Lucyny Szypulskiej-Czkwianianc to artykuł o sposobach ulepszenia komunikacji i współpracy pomiędzy jednostkami uczelni w celu poprawy jej funkcjonowania. Jako przykłady dobrych praktyk w tym zakresie na podstawie rozwiązań stosowanych na PW autorki wskazały: ujednolicenie oprogramowania oraz procedur, organizację spotkań i omawianie problemów z perspektywy pracowników różnych jednostek, szkolenia pracowników oraz przygotowanie ich na nadchodzące zmiany i wspólne dyskusje na temat ich wprowadzania. Część 1 zakończona jest rozdziałem autorstwa Anny Decewicz oraz Katarzyny Górak-Sosnowskiej zatytułowanym Pracownicy Dziekanatów o swojej pracy. (Bardzo) wstępne wyniki ogólnopolskiego badania ankietowego, w którym przedstawiony został procentowy rozkład odpowiedzi pracowników dziekanatów na pytania związane ze współpracownikami, przełożonymi, studentami, wynagrodzeniem, możliwością rozwoju, atmosferą pracy, satysfakcją z wykonywanej pracy oraz czynnikami stresogennymi a także podsumowanie profilu pracowników dziekanatów oraz poziomu ich zadowolenia z poszczególnych obszarów pracy. Uważam, że jest to cenna informacja dla kierowników dziekanatów oraz władz uczelni, ponieważ jak wspomniane było w rozdziale autorstwa Henryka Mruk, poziom zadowolenia pracownika dziekanatu przekłada się na jakość obsługi studenta a to z kolei przekłada się na reputację uczelni.

Część 2: Zarządzanie pracą w dziekanacie skierowana jest do kierowników dziekanatów oraz dziekanów, jednak przeczytanie jej przez pracowników niższych i wyższych szczebli może przynieść wiele korzyści płynących ze zrozumienia z jakimi problemami mierzą się osoby zarządzające pracą dziekanatów i może być polem do dyskusji oraz inspiracją do zgłaszania własnych pomysłów na polepszenie jakości pracy w dziekanacie oraz współpracy dziekanatu z innymi jednostkami uczelni.

Część 2 rozpoczyna rozdział autorstwa Renaty Pajewskiej-Kwaśny Zarządzanie ryzykiem w dziekanacie przedstawiający kategorie ryzyka w dziekanacie oraz różne strategie zarządzania ryzykiem. W poszukiwaniu szczęśliwego dziekanatu wyruszyły Katarzyna Górak-Sosnowska oraz Ewa Wiśniewska wskazując, że szczęście dziekanatu zależy od modeli przywództwa kierowników oraz dziekanów a także od kultury organizacyjnej dziekanatu i jego relacji z innymi jednostkami uczelni. Joanna Grądziel-Wójcik przedstawiła Dobre praktyki Wydziału Filologii Polskiej i Klasycznej UAM  w myśl zasady zapewniania jakości kształcenia WFPiK. Anna Mielczarek-Taica zastanawiała się Czy w dziekanacie wszyscy pracują tak samo? W swoim artykule opisała wprowadzoną w dziekanacie Wydziału Humanistycznego UMK w Toruniu metodę FRIS®, czyli badanie stylów poznawczych pracowników dziekanatu przeprowadzone w celu budowania dobrej komunikacji między pracownikami, kierownikami i dziekanami a także prowadzące do wzrostu zaangażowania, samooceny i poczucia sprawiedliwości wśród pracowników dziekanatu. System Oceny Pracowników Administracyjnych SOPA opisała Maria Cywińska na podstawie badań przeprowadzonych na Uniwersytecie Warszawskim.

Część 3: Uwarunkowania prawne pracy dziekanatu skupia się w głównej mierze na przedstawieniu dylematów związanych ze zmianami przepisów prawnych w  świetle nowej ustawy i dostosowaniu do tych przepisów dotychczasowych procedur uczelni. Według mnie rozdział ten jest bardzo ważnym źródłem wiedzy dla prawników i władz uczelni, którzy mają możliwość prześledzenia niejasności postępowania z punktu widzenia pracownika stosującego obowiązujące procedury i znalezienia rozwiązań, których zastosowanie pozwoli na uniknięcie ewentualnych konsekwencji prawnych wynikających z niedostosowania uczelnianych procedur do nowych przepisów.

W rozdziale Katalog wydruków niezbędnych w procesie dydaktycznym – próba stworzenia jednolitego wykazu Anna Pietrzyk i Renata Mazur-Rombel przedstawiają badania nad katalogiem wydruków takich jak m.in. wnioski, raporty, decyzje i zaświadczenia, stosowanych obecnie przez uczelnie na różnych wzorach. Wynikiem pracy miałby być katalog wydruków ujednoliconych i zgodnych pod względem formalnym i prawnym dostępny dla wszystkich uczelni. Rozdział Prowadzenie teczek akt osobowych studentów w świetle nowej ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce oraz rozporządzeń wykonawczych napisany przez Aleksandrę Matukin-Szumlińska przedstawia niejasności związane z prowadzeniem teczek w świetle nowych przepisów. Dylematy postępowania administracyjnego w szkołach wyższych na gruncie obowiązujących przepisów prawnych przedstawiają Ewa Wiśniewska oraz Katarzyna Górak-Sosnowska, jako rozwiązanie proponując wprowadzenie na uczelniach Platformy Usług Administracji Publicznej ePUAP, dzięki której możliwe byłoby skrócenie czasu poświęconego procedurom administracyjnym oraz czasu oczekiwania studentów na decyzje, oszczędność finansowa związana z brakiem konieczności wysyłki korespondencji w formie papierowej a także dostosowanie uczelni do wymagań studentów przyzwyczajonych do korzystania z nowych technologii. Ostatnim rozdziałem jest Obsługa studenta zagranicznego w uczelni wyższej w okresie przejściowym autorstwa Aleksandry Matukin-Szumlińskiej, która przedstawia uwagi związane z art. 222 przepisów wprowadzających nową ustawę Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce.

Baza dobrych praktyk to część, w której opisane są wybrane rozwiązania stosowane na różnych uczelniach w celu usprawnienia pracy związanej z obsługą studiów. Ta część może być inspiracją dla innych jednostek, w których dane rozwiązania nie zostały jeszcze wprowadzone.

Słowem podsumowania, w publikacji opisane są zarówno tematy dotyczące pracy samych dziekanatów stanowiących źródło wiedzy na temat funkcjonowania uczelni, jak i poruszające problemy nadchodzących zmian oraz propozycje poprawy jakości nauczania i funkcjonowania uczelni wyższych. Monografię, lub wybrane jej rozdziały polecałabym przeczytać wszystkim zainteresowanym funkcjonowaniem, organizacją oraz zmianami prawnymi w szkolnictwie wyższym.

Dziekanaty w procesie zmian. Nowa rzeczywistość prawna i organizacyjna, K. Górak-Sosnowska, R. Pajewska-Kwaśny (red.), SGH, Warszawa 2019.