Od 12 maja 2023 r. wchodzą w życie dwie drobne, ale znaczące zmiany w Kodeksie postępowania administracyjnego. Zmiany zostały wprowadzone przez ustawę z dnia 26 stycznia 2023 r. o zmianie ustaw w celu likwidowania zbędnych barier administracyjnych i prawnych (Dz.U. 2023 poz. 803).
Pierwsza zmiana polega na tym, że w art. 127 po § 1 dodaje się § 1a w brzmieniu:
§ 1a. Decyzja wydana w pierwszej instancji, od której uzasadnienia organ odstąpił z powodu uwzględnienia w całości żądania strony, jest ostateczna.
Strona otrzymując decyzję zgodną ze swoim żądaniem, w której organ odstąpił od uzasadnienia, nie będzie musiała czekać na upływ terminu na wniesienie od niej odwołania aby decyzja uzyskała walor ostateczności (czyli w wielu przypadkach również wykonalności). Dotychczas, aby tak się stało, strona musiała skutecznie złożyć oświadczenie o zrzeczeniu się prawa do wniesienia odwołania. Nie oznacza to jednak, że od takiej decyzji nie można się odwołać do sądu. Decyzja będzie ostateczna, a nie prawomocna, co oznacza, że w dalszym ciągu strona będzie miała możliwość doprowadzenia do uchylenia takiej decyzji na drodze sądowoadministracyjnej.
Druga zmiana dotyczy art. 127a, w którym § 1 otrzymuje brzmienie:
§ 1. Przed upływem terminu do wniesienia odwołania strona może zrzec się prawa do wniesienia odwołania wobec organu administracji publicznej, który wydał decyzję.
W uzasadnieniu do ustawy zawarto, że w dotychczas obowiązującym stanie prawnym istniały kontrowersje, czy strona może złożyć przedmiotowe oświadczenie w dniu doręczenia jej decyzji, skoro termin na wniesienie odwołania rozpoczyna swój bieg dopiero w dniu następnym. Zgodnie z nowym brzmieniem przepisu będzie można złożyć oświadczenie o zrzeczeniu się prawa do odwołania na przyszłość, czyli np. umieszczając oświadczenie już we wniosku, w wyniku którego organ wszczyna postępowanie.
Należy również pamiętać, że zmianę w przepisach trzeba uwzględnić w systemach informatycznych automatycznie wyliczających datę uprawomocnienia się decyzji.
Czy zmiany stosujemy do wszystkich decyzji wydanych od 12 maja 2023? Otóż nie, zgodnie z Ustawą z dnia 26 stycznia 2023 r. o zmianie ustaw w celu likwidowania zbędnych barier administracyjnych i prawnych:
Art. 17. 1. Do postępowań administracyjnych wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy wydaniem decyzji w pierwszej instancji stosuje się przepisy ustawy zmienianej w art. 1, w brzmieniu dotychczasowym.
2. Do decyzji wydanych w postępowaniach, o których mowa w ust. 1, przepisu art. 127 § 1a ustawy zmienianej w art. 1 nie stosuje się.
Oznacza to, że do postępowań rozpoczętych przed 12 maja 2023 r. stosuje się przepisy dotychczasowe, tj. decyzja wydana w pierwszej instancji, od której uzasadnienia organ odstąpił z powodu uwzględnienia w całości żądania strony, jest ostateczna po upływie terminu na złożenie odwołania lub po złożeniu oświadczenia o zrzeczeniu się prawa do odwołania, które może zostać złożone w trakcie biegu terminu do wniesienie odwołania.
kierownik dziekanatu Wydziału Inżynierii Lądowej Politechniki Warszawskiej, przewodnicząca Uczelnianego Forum Dziekanatów Politechniki Warszawskiej.