Ponoć wszystko dobre, co się dobrze kończy. To ostatnia, piąta książka z dziekanatowej serii; serii, która od pewnego czasu przestała być dziekanatowa, a stała się administracyjna. Tematem przewodnim tej książki jest oczywiście pandemia – w jaki sposób dawaliśmy sobie z nią radę i do jakich rozwiązań organizacyjnych, a zwłaszcza informatycznych, nas zainspirowała. Jak piszemy z Lidią Tomaszewską we Wprowadzeniu:
Publikacja składa się z czterech części, z których każda nawiązuje do wyszczególnionych na początku pojęć, tj. cyfryzacji lub współpracy w dobie pandemii COVID-19. Zaczynamy od tego, do czego zdążyliśmy się już poniekąd przyzwyczaić, czyli od pandemii COVID-19 na uczelniach. W literaturze sporo badań dotyczy nauczania zdalnego, dobrostanu studentów i nauczycieli akademickich, ale stosunkowo rzadko ich przedmiotem są pracownicy administracji. Rozdział Katarzyny Górak-Sosnowskiej i Lidii Tomaszewskiej Zarządzanie uczelnią w warunkach COVID-19. Perspektywa pracowników niebędących nauczycielami akademickimi może wypełnić tę lukę. Kolejny rozdział dotyczy obsługi studentów w dobie pandemii. Magdalena Kukuła łączy perspektywę studentów z własnymi doświadczeniami pracownika zajmującego się obsługą toku studiów w opracowaniu Realizacja administracyjnej obsługi toku studiów i jej ocena przez studentów w czasie pandemii COVID-19. Część pierwszą monografii zamyka rozdział Aleksandry Matukin-Szumlińskiej na temat Praktyki zawodowe w okresie czasowego ograniczenia funkcjonowania uczelni w związku z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19. Uwagi krytyczne wobec stanowiska Polskiej Komisji Akredytacyjnej w sprawie osiągania i weryfikacji efektów uczenia się przypisanych do praktyk zawodowych, który jedynie sygnalizuje złożoną problematykę zmian przepisów prawnych wywołanych pandemią.
Druga część publikacji poświęcona jest cyfryzacji. Rozpoczyna ją przegląd stopnia i zaawansowania cyfryzacji obsługi procesu dydaktycznego na uczelniach dokonany przez Katarzynę Górak-Sosnowską i Ewę Wiśniewską w rozdziale Cyfryzacja obsługi procesu dydaktycznego na uczelniach: konieczność czy skutek uboczny pandemii COVID-19. Kolejne dwa rozdziały zawierają sporą dawkę futuryzmu. Kinga Sabina Zielińska podjęła temat Szkolnictwo wyższe wobec wyzwań związanych z rozwojem sztucznej inteligencji w dużej mierze na podstawie doświadczeń zachodnich firm i uczelni. Patrzymy na niego z nadzieją, zwłaszcza że tekst kolejny – Anny Krejner-Noweckiej Cyfryzacja procesu komunikacji ze studentami na uczelni – zawiera przykłady dotyczące polskich uczelni.
Trzeci blok tematyczny poświęcony jest głównie problematyce współpracy. W rozdziałach podjęto tę problematykę z dwóch stron – niektóre ukazują czynniki sukcesu, inne zaś niczym w krzywym zwierciadle uwydatniają bolączki polskich uczelni. Justyna Maciąg omawia doskonalenie stylu przywództwa, oferując przegląd koncepcji, a także praktyczne wskazówki dla kierowników jednostek administracyjnych uczelni w rozdziale Lider w administracji uczelni – doskonalenie stylu przywództwa za pomocą koncepcji Lean Leadership. Anna Mielczarek-Taica przedstawia wyniki badania zrealizowanego wśród pracowników administracyjnych, w którym jako temat poboczny, ale – jak się okazało – niezwykle ważny, pojawiło się zaufanie. Jej tekst Znaczenie zaufania wśród pracowników administracyjnych uczelni dotyczy nie tylko poczucia zaufania, lecz także szerszego problemu miejsca pracowników administracyjnych w strukturze uczelni – wątku, który niejednokrotnie pojawiał się na łamach publikacji z tej serii (i niestety nadal wybrzmiewa na łamach kolejnych rozdziałów). Obraz dopełnia rozdział Anny Cybulko Mobbing w środowisku akademickim – próba definicji zjawiska i charakterystyki jego uwarunkowań, w którym omówione zostało zjawisko analizowane dotychczas niemal wyłącznie w kontekście nauczycieli akademickich.
Czwarta część publikacji przedstawia dobre praktyki w zarządzaniu procesami administracyjnymi na uczelniach, przy czym w dużej mierze dotyczą one działalności dydaktycznej. Justyna Jaskólska w oparciu o badania własne odniosła się do tego zagadnienia w rozdziale Wykorzystanie i rozwój kapitału ludzkiego jako działanie wspomagające kształtowanie wizerunku publicznych uczelni zawodowych. Tak jak pracownicy uczelni czy pracownicy administracyjni rzadko kiedy stają się przedmiotem badań (wbrew pozorom ta książka jest wyjątkiem od reguły), tak i publiczne uczelnie zawodowe rzadko kiedy znajdują swoje miejsce w dyskusjach na temat szkół wyższych. Z tego powodu rozdział ma podwójną wartość, ponieważ próbuje zmienić ten stan rzeczy i dotyka mniej rozpoznanego segmentu szkolnictwa wyższego. Tekst Anny Stoczkiewicz i Katarzyny Guły jest nam instytucjonalnie szczególnie bliski, autorki są bowiem członkiniami Stowarzyszenia Forum Dziekanatów. Rozdział Uczelniane Forum Dziekanatów Politechniki Warszawskiej jako przykład zinstytucjonalizowanej współpracy dziekanatów powstał niejako na kanwie i z inspiracji ideą Forum Dziekanatów. Warto wspomnieć, że pracownicy dziekanatów Politechniki Warszawskiej spotkali się gremialnie podczas I Ogólnopolskiego Forum Dziekanatów w Szkole Głównej Handlowej w Warszawie w grudniu 2017 r. i doszli do wniosku, że warto działać razem – 3 lata później zostało powołane Uczelniane Forum Dziekanatów Politechniki Warszawskiej. Część czwartą zamyka rozdział Jacka Lewickiego Zapewnianie jakości kształcenia w szkołach doktorskich – wybrane zagadnienia, który przenosi nas ponad sprawy stricte dziekanatowe ku studiom III stopnia.
Książka od dnia dzisiejszego jest w sprzedaży. Kto lubi serie wydawnicze, może skompletować wszystkie jej części. Tradycyjnie dziękujemy Autorkom i Autorowi za to, że podjęli trud przygotowania swoich tekstów w trudnym pandemicznym czasie – niektórzy z nich stali się niemalże naszą książkową rodziną, bo pisali teksty do poprzednich części naszej serii wydawniczej, inni po raz pierwszy spróbowali swoich na łamach monografii naukowej. Bez zmian pozostało wydawnictwo – Oficyna Wydawnicza SGH. Za wsparcie procesu wydawniczego serdecznie dziękujemy prof. dr hab. Krzysztofowi Kozłowskiemu – prorektorowi ds. dydaktyki SGH, a za wsparcie procesu pisarskiego – recenzentom: prof. dr hab. Krzysztofowi Lei oraz prof. dr hab. Katarzynie Piwowar-Sulej.
A tak na marginesie – tyle się mówi o równości w nauce: nasza książka jest bardzo mocno sfeminizowana. Świadczy o tym nota o Autorkach i Autorze (Jacku – pozdrawiamy :))
SPIS TREŚCI
Wprowadzenie
COVID-19 NA UCZELNIACH
- Katarzyna Górak-Sosnowska, Lidia Tomaszewska, Zarządzanie uczelnią w warunkach COVID-19. Perspektywa pracowników niebędących nauczycielami akademickimi
- Magdalena Kukuła, Realizacja administracyjnej obsługi toku studiów i jej ocena przez studentów w czasie pandemii COVID-19
- Aleksandra Matukin-Szumlińska, Praktyki zawodowe w okresie czasowego ograniczenia funkcjonowania uczelni w związku z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19. Uwagi krytyczne wobec stanowiska Polskiej Komisji Akredytacyjnej w sprawie osiągania i weryfikacji efektów uczenia się przypisanych do praktyk zawodowych
TECHNIKI INFORMATYCZNE W SŁUŻBIE SZKOLNICTWA WYŻSZEGO
- Katarzyna Górak-Sosnowska, Ewa Wiśniewska, Cyfryzacja obsługi procesu dydaktycznego na uczelniach: konieczność czy skutek uboczny pandemii COVID-19?
- Kinga Sabina Zielińska, Szkolnictwo wyższe wobec wyzwań związanych z rozwojem sztucznej inteligencji
- Anna Krejner-Nowecka, Cyfryzacja procesu komunikacji ze studentami na uczelni
SPRAWY PRACOWNICZE – WYZWANIA I TRUDNOŚCI
- Justyna Maciąg, Lider w administracji uczelni – doskonalenie stylu przywództwa za pomocą koncepcji Lean Leadership
- Anna Mielczarek-Taica, Znaczenie zaufania wśród pracowników administracyjnych uczelni
- Anna Cybulko, Mobbing w środowisku akademickim – próba definicji zjawiska i charakterystyki jego uwarunkowań
DOBRE PRAKTYKI W ZARZĄDZANIU PROCESAMI ADMINISTRACYJNYMI
- Justyna Jaskólska, Wykorzystanie i rozwój kapitału ludzkiego jako działanie wspomagające kształtowanie wizerunku publicznych uczelni zawodowych
- Anna Stoczkiewicz, Katarzyna Guła, Uczelniane Forum Dziekanatów Politechniki Warszawskiej jako przykład zinstytucjonalizowanej współpracy dziekanatów
- Jacek Lewicki, Zapewnianie jakości kształcenia w szkołach doktorskich – wybrane zagadnienia
Noty o Autorkach i Autorze
***
dr hab., prezes Stowarzyszenia Forum Dziekanatów; profesor Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie, kierownik Zakładu Bliskiego Wschodu i Azji Środkowej, w latach 2012-2020 prodziekan Studium Magisterskiego; inicjatorka ogólnopolskiego Forum Dziekanatów. Współautorka m.in. monografii „Dziekanaty na wyższych uczelniach” (2018) oraz współredaktorka książki „Dziekanaty w procesie zmian” (2019).