W dniu 12 sierpnia 2021 r. w Dzienniku Ustaw ukazało się Rozporządzenie Ministra Edukacji i Nauki z dnia 10 sierpnia 2021 r. uchylające rozporządzenie w sprawie czasowego ograniczenia funkcjonowania niektórych podmiotów systemu szkolnictwa wyższego i nauki związku z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19 (Dz. U. poz. 1464)[1].

Powyższe rozporządzenie uchyla Rozporządzenie Ministra Edukacji i Nauki z dnia 25 lutego 2021 r. w sprawie czasowego ograniczenia funkcjonowania niektórych podmiotów systemu szkolnictwa wyższego i nauki w związku z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19 (Dz. U. poz. 363). Uchylane rozporządzenie przewidywało utrzymywanie stanu ograniczenia funkcjonowania podmiotów systemu szkolnictwa wyższego do dnia 30 września 2021 r. Skrócenie terminu obowiązywania tej regulacji uzasadniono zmianą sytuacji epidemicznej w kraju i ustaniem przyczyn, dla których taki stan powinien być utrzymywany. Wcześniejsze uchylenie rozporządzenia może budzić pewne wątpliwości. Wiele uczelni w zaufaniu do regulacji przewidującej datę zakończenia obowiązywania ograniczeń na dzień 30 września uwzględniało ten fakt w swoich działaniach. W szczególności informowano studentów, że ich legitymacje studenckie będą ważne bez konieczności ich przedłużania do dnia 29 listopada 2021 r., co w świetle uchylenia stanu ograniczenia funkcjonowania uczelni jest informacją nieaktualną.

W kwestii organizacji zajęć w nadchodzącym roku akademickim samo uchylenie rozporządzenia z 25 lutego powinno pozostać bez wpływu na plany uczelni w tym zakresie, gdyż przewidywało ono ograniczenia w zakresie możliwości kształcenia stacjonarnego w siedzibie uczelni jedynie do 30 września 2021 r. Nawet więc bez jego uchylenia nie obejmowało swoim zakresem roku akademickiego 2021/22. Samo uchylenie rozporządzenia w sprawie ograniczeń nie oznacza również, że uczelnie będą zmuszone prowadzić większość zajęć stacjonarnie. Należy bowiem pamiętać, że nadal obowiązuje przepis § 13a rozporządzenia Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 27 września 2018 r. w sprawie studiów (Dz. U. z 2021 r. poz. 661), zgodnie z którym  w okresie od dnia ogłoszenia stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii do końca semestru, w trakcie którego stan ten został odwołany, zajęcia na studiach mogą być prowadzone z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość niezależnie od tego, czy zostało to przewidziane w programie studiów. Co więcej ust. 2 tego przepisu przewiduje, że liczby punktów ECTS przypisanych do zajęć prowadzonych w okresie, o którym mowa w ust. 1, z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość nie wlicza się do liczby punktów ECTS, o której mowa w § 13 rozporządzenia (50% dla profilu praktycznego i 75 % dla profilu ogólnoakademickiego).

Rozporządzenie uchylające wchodzi w życie z dniem 15 sierpnia 2021 r. i z tym dniem ustaje stan ograniczenia funkcjonowania uczelni. Nie znosi ono jednak stanu epidemii, o którym mowa w § 13a rozporządzenia w sprawie studiów. Stan ten został wprowadzony rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 20 marca 2020 r. w sprawie ogłoszenia na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu epidemii (Dz. U. z 2020 r. poz. 490, z późn. zm.) i póki co nie zanosi się, żeby miał być w najbliższym czasie zniesiony. Planując więc sposób organizacji zajęć w nadchodzącym roku akademickim uczelnie powinny kierować się oceną sytuacji epidemicznej i potrzebą zapewnienia pełnej realizacji programu studiów mając dużą swobodę w kwestii doboru formy prowadzenia zajęć. Teoretycznie nie jest więc wykluczone prowadzenie zajęć wyłącznie w formie zdalnej. Oczywiście powyższe stwierdzenie pozostanie aktualne pod warunkiem, że przepis § 13a rozporządzenia w sprawie studiów nie zostanie uchylony lub ewentualnie przed rozpoczęciem semestru zimowego roku akademickiego 2021/22 nie zostanie na terenie kraju zniesiony stan epidemii, co wydaje się niestety bardzo mało prawdopodobne.

Na zakończenie należy zwrócić uwagę na jeszcze jedną kwestię, która może budzić wątpliwości w praktyce funkcjonowania uczelni. Rozporządzenie uchylające wchodzi w życie z dniem 15 sierpnia 2021 r. Zasadnym jest więc stwierdzenie, że z tym dniem zakończony zostaje na terenie kraju stan ograniczenia funkcjonowania uczelni. Zgodnie z art. 51b ust. 4 ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce „W przypadku ograniczenia lub zawieszenia funkcjonowania uczelni, w okresie tego ograniczenia lub zawieszenia oraz przez 60 dni po jego zakończeniu, legitymacje studenckie i legitymacje służbowe nauczycieli akademickich są ważne, bez konieczności potwierdzania ich ważności”. W związku z tym, że rozporządzenie uchylające wejdzie w życie 15 sierpnia, to z tym dniem ustanie stan ograniczenia funkcjonowania uczelni i od tej daty należy liczyć 60 dni, po upływie których legitymacje utracą swoją ważność, o ile nie zostaną wcześniej przedłużone. Zgodnie z zasadami obliczania terminów (zob. art. 111 ust. 2 Kodeksu Cywilnego) przy obliczaniu upływu 60-dniowego terminu nie uwzględnia się dnia 15 sierpnia jako dnia, w którym nastąpiło zdarzenia będące początkiem terminu (zakończenie stanu ograniczenie funkcjonowania uczelni). W związku z powyższym należy  przyjąć, że legitymacje studenckie pozostaną ważne bez konieczności przedłużania ich ważności do dnia 14 października 2021 r.

[1] Rozporządzenie uchylające nie dotyczy funkcjonowania uczelni wojskowych, uczelni służb państwowych, uczelni artystycznych, uczelni medycznych lub uczelni morskich (art. 433a PSWiN).

W przypadku uczelni wojskowych nadzorowanych przez Ministra Obrony Narodowej stan ograniczenia funkcjonowania uczelni obowiązywał do dnia 30 czerwca 2021 r.

W przypadku uczelni artystycznych nadal obowiązuje rozporządzenie Ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu z dnia 19 marca 2021 (Dz. U. poz. 539) przewidujące stan ograniczenia funkcjonowania uczelni artystycznych do dnia 30 września 2021 r. Podobnie w przypadku uczelni służb państwowych na mocy rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 6 listopada 2020 r. w sprawie czasowego ograniczenia funkcjonowania uczelni służb państwowych (Dz. U. z 2020 r. poz. 1978, z późn. zm.) ograniczenia mają obowiązywać do dnia 30 września 2021 r.

Rozporządzenia odnoszące się do uczelni medycznych, morskich i uczelni nadzorowanej przez Ministra Sprawiedliwości nie wprowadzały terminu obowiązywania a odnosiły się w swej treści do stref czerwonej i żółtej, których w tym momencie na obszarze kraju nie ma. Pomimo formalnego obowiązywania tych regulacji wydają się więc one bezprzedmiotowe. Zasadnym jest jednak uchylenie tych aktów prawnych.

Piotr Szumliński

Radca prawny, absolwent Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Od ponad 11 lat zawodowo czynnie związany ze szkolnictwem wyższym, jako pracownik administracji centralnej Uniwersytetu Jagiellońskiego. W swojej uczelni po kilku latach sprawowania funkcji kierownika Działu Nauczania stworzył a następnie objął funkcję Dyrektora Centrum Wsparcia Dydaktyki. Jednostki administracji centralnej skupiającej wszystkie działy zajmujące się sprawami studentów i doktorantów w UJ rekrutacji na studia na Biurze Karier kończąc.

Brał udział w licznych konferencjach, seminariach, forach, szkoleniach i warsztatach dotyczących szeroko rozumianego szkolnictwa wyższego w kraju i zagranicą.

Posiada praktyczną wiedzę oraz doświadczenie w zakresie funkcjonowania szkół wyższych, w szczególności w obszarze formalnoprawnych aspektów kształcenia na studiach wyższych (m.in. rekrutacja, przebieg studiów, regulamin studiów, zasady pobierania opłat za studia, proces dyplomowania, przyznawanie świadczeń pomocy materialnej), a także stosowania procedur administracyjnych w indywidualnych sprawach studentów. Zajmuje się także problematyką nadawania stopni naukowych. Na co dzień bierze aktywny udział w przygotowaniu wewnętrznych aktów normatywnych w uczelni (m.in. uchwały Senatu, zarządzenia Rektora, pisma okólna), wzorów druków i dokumentów wydawanych w indywidualnych sprawach studentów (m.in. wzory decyzji administracyjnych, wzory zaświadczeń, wzory dyplomów, wzory suplementów).

Od ponad 12 lat zajmuje się także prowadzeniem szkoleń dla sektora szkolnictwa wyższego, w szczególności dla największych uczelni w Polsce, w zakresie spraw związanych z szeroko rozumianym procesem kształceniem i organizacją studiów wyższych.